Semerkant’taki ŞİÖ zirvesi, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki askeri çatışma, Kazakistan’daki erken cumhurbaşkanlığı seçimi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle artan gerilim, İran ve Hindistan ile ilişkiler Eylül 2022’de Orta Asya’da dış basının gündeminde yer alan konulardan bazılarıydı.
1 Ağustos — 31 Ağustos 2022 tarihleri arasında Orta Asya ülkelerinin yanı sıra Türkiye, İran ve Azerbaycan’da toplam 233 protesto eylemi gerçekleştirildi. Temmuz 2022’nin aksine en çok protesto yapılan ülke Türkiye (87), katılımcı sayısı bakımından en büyük protesto ise (yaklaşık 1000 kişi) Özbekistan’da gerçekleşti.
Temmuz 2022 Orta Asya’da siyasi açıdan hareketli geçti: Yapılan analizler arasında Rusya ve Batı arasında ülkelerin dengelenmesi, güvenlik ve insan hakları konuları, kitlesel protestolar ve Orta Asya Devlet Başkanları IV İstişare Toplantısı yer aldı.
Bölgedeki beş ülke arasında dostluk, iyi komşuluk ve işbirliğini teşvik edecek yeni bir ortaklık anlaşmasının 20-21 Temmuz tarihlerinde Kırgızistan’ın Cholpon-Ata kentinde düzenlenecek olan Orta Asya Devlet Başkanları Dördüncü İstişare Toplantısı’nda imzalanması bekleniyor.
Son yirmi yıl, Orta Asya’da Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla başlayan ve diğer şeylerin yanı sıra bölgede beş yeni devletin ortaya çıkmasıyla sonuçlanan köklü bir değişim dönemi olmuştur. Bölgesel değişimlerin temel bir yönü de Çin’in bölgede önemli bir oyuncu olarak ortaya çıkmasıdır. Çin’in Orta Asya’daki angajmanının temeli güvenlik meseleleridir, ancak işbirliği için ana platform ekonomidir. Bunun nedeni …
Rus Rublesi yabancı para birimleri karşısında istikrar kazanmıştır. Kazak Tengesi, Kırgız Somu, Özbek Somu, Tacik Somu ve Türkmen Manatı da güçlendi. Batı’nın Rusya’ya yaptırım uygulamasının ardından Orta Asya para birimleri, rublenin ardından değer kaybetti.
Bu yılın bahar aylarında Fransız haber portalları Orta Asya ülkeleri hakkında 44, Türkiye hakkında 373 ve Azerbaycan hakkında 207 haber yayınladı. Haberlerin çoğunluğu büyük haber portallarında yayınlanmış ve tarafsız nitelikte olmuştur.
Çin, son birkaç yıldır dünya sahnesinde giderek daha yüksek sesle ön plana çıkmakta. Analistler, Çin’in Kuşak-Yol Projesi aracılığıyla Avrasya’yı yeniden şekillendirmeye çalıştığına inanıyor. Asya devinin çıkarları, bu projeye katılan bazı ülkelerin çıkarları ile birleşiyor. Çin medyasının aşağıda ele alacağımız ülkelere olan ilgisinin nedeni de işte tam olarak budur.
15 Şubat — 5 Mart 2022 tarihleri arasında Çin medyasındaki yayınların sayısına bakıldığında Azerbaycan hakkında kısmen daha az, Orta Asya ülkeleri ve İran hakkında daha fazla materyal yayınlanmıştır.
Bu yıl 01-15 Şubat tarihleri arasında Fransız medyası, Orta Asya ülkeleri hakkında 25, Azerbaycan hakkında ise 45 makale yayınladı. Orta Asya’daki makaleler çoğunlukla nötr bilgilendirici nitelikteyken, Azerbaycan hakkındaki materyallerin %5’i olumsuz niteliktedir.
Sadece Şubat ayının ilk 15 gününde, Çin medyası Orta Asya ülkeleri ve garip bir şekilde Güney Kafkasya ülkelerinden biri olan Azerbaycan hakkında 38 makale yayınladı. Orta Asya ile ilgili makaleler daha çok Çin ile ikili işbirliği ile ilgilidir. Azerbaycan ile ilgili materyaller esas olarak, Azerbaycan’ın Çin Büyükelçisi Akram Zeynallı da dahil olmak üzere Azerbaycan hükümet yetkilileriyle yapılan görüşmelerden oluşuyordu.