Перейти к содержанию

Yabancı basında Orta Asya — Eylül 2022

Semerkant’taki ŞİÖ zirvesi, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki askeri çatışma, Kazakistan’daki erken cumhurbaşkanlığı seçimi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle artan gerilim, İran ve Hindistan ile ilişkiler Eylül 2022’de Orta Asya’da dış basının gündeminde yer alan konulardan bazılarıydı.

Bazı ülkelerde Ağustos 2022 istikrarsızlaşma analizi

1 Ağustos — 31 Ağustos 2022 tarihleri arasında Orta Asya ülkelerinin yanı sıra Türkiye, İran ve Azerbaycan’da toplam 233 protesto eylemi gerçekleştirildi. Temmuz 2022’nin aksine en çok protesto yapılan ülke Türkiye (87), katılımcı sayısı bakımından en büyük protesto ise (yaklaşık 1000 kişi) Özbekistan’da gerçekleşti.

Orta Asya’da toplu  protestolar

Ay boyunca 7 ülkede 210 protesto  ve/veya toplu eylem düzenlendi. Temmuz 2022’de Türkiye’de 75, İran’da 67, Azerbaycan’da 50, Kazakistan’da 31, Kırgızistan’da 13 ve Özbekistan’da 2 protesto eylemi kaydedildi.  Katılımcı sayısı bakımından en çok protesto Özbekistan’da gerçekleşti. Karakalpakistan’ın özerkliğinin kaldırılmasına ilişkin Özbekistan Anayasası’nda yapılan değişiklikler, yaklaşık 20-25 bin kişinin  katıldığı toplu protestolara neden oldu.

Gözaltılar ve tutuklamalar — Mayıs 2022 nasıl geçti

Bu yıl Mayıs ayında, birçok ülkede protesto dalgaları gerçekleşti. Orta Asya ülkeleri, İslami İran, kardeş ülkeler Türkiye ve Azerbaycan’da bunlara dahildi. Protestolar toplamda 90 yerleşim yerini etkiledi. Türkiye İstanbul (100.000 kişi) ve İran Abadan’daki (500’den fazla kişi) protestolar, kitlesel olaylar olarak öne çıkıyor. Türkiye’deki protestolarda baskı ve zulüm boy gösterdi (5 konuşma, göstericilerin toplu olarak tutuklanmasıyla sonuçlandı).

Özbekistan İran limanıyla ilgileniyor

Rusya-Ukrayna savaşı, Rusya’ya Batı tarafından yapılan kapsamlı yaptırımlar ve Rusya’dan Avrupa’ya geçen transit koridorların, Avrupa devletleri tarafından kapatılma olasılığının artması, tarih boyunca iç ve dış pazarlara ulaşmak için Rusya üzerinden demiryolu ve karayollarını kullanan, denize kıyısı olmayan Orta Asya ülkeleri için büyük sonuçlar doğurmakta.

Sivil protesto ve aktivizm-Nisan 2022

Nisan ayında yapılan protestoların sayısı kış aylarına göre önemli ölçüde arttı. Kazakistan hariç tüm ülkelerde düzenlenen eylemlerin sayısı 45 ile 51 arasında değişiyor.

Çin basını incelemesi «Kuşak-Yol Projesi» katılımcısı ülkeleri hakkında

Çin, son birkaç yıldır dünya sahnesinde giderek daha yüksek sesle ön plana çıkmakta. Analistler, Çin’in Kuşak-Yol Projesi aracılığıyla Avrasya’yı yeniden şekillendirmeye çalıştığına inanıyor. Asya devinin çıkarları, bu projeye katılan bazı ülkelerin çıkarları ile birleşiyor. Çin medyasının aşağıda ele alacağımız ülkelere olan ilgisinin nedeni de işte tam olarak budur.
15 Şubat — 5 Mart 2022 tarihleri arasında Çin medyasındaki yayınların sayısına bakıldığında Azerbaycan hakkında kısmen daha az, Orta Asya ülkeleri ve İran hakkında daha fazla materyal yayınlanmıştır.