Kazakistan 2022 yılında savunma sektörü için bir trilyon tenge ayırdı. Bu rakam bir önceki yıla göre 303,7 milyar daha fazla. Savunma harcamalarındaki önemli artış karşısında yetkililer askeri doktrini değiştirmeye karar vermiştir. Kazakistan, 2022-2024 devlet bütçesinin 02 Aralık 21 tarihli ilk versiyonunda savunma için 858,8 milyar tenge ayırdı. Bu paranın %61’i Savunma Bakanlığı’na, geri kalanı ise Acil Durumlar Bakanlığı ile Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakanlığı’na ayrılmıştır. Toplam bütçenin yarısı — 494.6 milyar KZT — savunma bakanlığına gidecek. Ancak Mayıs 2022’de savunma bütçesi 162.6 milyar KZT (Savunma Bakanlığı için 56.9 milyar KZT dahil) artırılarak bir trilyon 21 milyon KZT’ye yükseltildi. Bu rakam geçen yılın bütçesinden 303.7 milyar daha fazladır.
Bütçe artışı
24.07.22 Wall Street Journal, Kazak yetkililerin Ukrayna’daki savaş nedeniyle savunmalarını güçlendirdiklerine dair bir makale yayınladı. İsminin açıklanmasını istemeyen bir Kazak yetkiliye atıfta bulunan yazar, Kazakistan’ın ABD, Çin ve Türkiye ile savunma ilişkilerini güçlendirdiğini ve sektörün bütçesini 918 milyon dolar arttırdığını yazıyor.
Gazeteye göre Kazakistan, Ukrayna’daki durumdan değerli dersler çıkardı ve paranın bir kısmının orduyu reforme etmek ve askeri rezervi artırmak için kullanılacağını kaydetti. Yeni Kazakistan’ın yeni silahlı kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri olmalıdır. Her şeyden önce, devletin çıkarları doğrultusunda hareket etmelidirler.
Geçtiğimiz yıl Kazakistan’ın savunma bütçesinde bir artış yapıldığı açıklandı. Bütçeden yapılan harcamalara bakarsanız, sadece Savunma Bakanlığı tarafından değil, İçişleri Bakanlığı tarafından da büyük bir miktar alınmıştır. Siyasi analist, iki şeyin etkili olduğunu söyledi: Ocak olayları ve Ukrayna’daki savaş. Tokayev Ocak ayında LSG’yi davet etmişti, şimdi bir şekilde kamuoyu önünde kendini rehabilite etmeye çalışıyor. Öte yandan, Kazakistan’ın güç yapılarının kısmen aciz durumda olduğunu göstermiştir.
Rusya’nın ülkenin gözden geçirilmiş askeri doktrinindeki varlığı
Savunma Bakanlığı’na göre şu anda ülkede askerlik yapabilecek 220.000 vatandaş bulunmaktadır. Bunlardan 35,000’i zorunlu askerlik listelerinde yer almaktadır. Bu çerçevede Kazakistan askeri doktrinini değiştiriyor. Belgede en son değişiklikler 2017 yılında yapılmıştır. Kamuoyunun tartışmasına sunulan belgede «kriz durumu» ve «yedek askerlik» gibi yeni kavramlar yer aldı. «Devlet savunması ve güvenliğinin, kanun ve düzenin sağlanması ve iç istikrarın sürdürülmesi, nüfusun korunması ve kriz durumlarında yönetimin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla üç yıllık dönem için 2022 yılı için 1.705 milyar KZT, 2023 yılı için 1.443 milyar KZT ve 2024 yılı için 1.369 milyar KZT olmak üzere toplam 4,5 trilyon KZT ayrılmıştır.»
Ayrıca kitle imha silahları, siber saldırılar, uzay üstünlüğü, hibrit ve bilgi savaşına da atıfta bulunulmaktadır. Yeni doktrin Kazakistan için tehdit oluşturan çeşitli faktörleri tanımlamaktadır. İşte bunlardan bazıları:
- Uluslararası ilişkilerin genel olarak karmaşıklaştığı bir ortamda, küresel ve bölgesel güçler arasında ekonomik ve siyasi etki alanlarını küresel ve bölgesel olarak genişletmek için artan gerilimler;
- Uluslararası hukukun etkinliğinde ve uluslararası güvenlik örgütlerinin devletlerarası ilişkilerde askeri güç kullanımını önleme ve bununla mücadele etme kabiliyetinde azalma.
Yeni doktrine ilişkin kamuoyu tartışmaları sona ermiş, ancak belge henüz onaylanmamıştır. Savunma Bakanlığı, yeni doktrinin 2022 yılı sonuna kadar onaylanacağını bildirdi. Kazakistan, ordunun savaşa hazırlığını sürdürmeye, devletin seferberliğe hazırlığını sürdürmeye, devlet malzeme rezervlerini biriktirmeye ve depolamalarını düzenlemeye ve birleşik telekomünikasyon ağını iyileştirmeye ve izlemeye odaklanmayı planlıyor. Kazakistan ayrıca uluslararası güvenlik alanındaki katılımını genişletme niyetindedir. Belgede «Ülkenin askeri doktrini doğası gereği savunmaya yöneliktir» ifadesi yer alıyor.