Ermeniler, yaptıkları zulmü haklı çıkararak, Fergana’nın tüm Müslüman nüfusu öldürülse bile Türkiye’deki Müslümanların Ermenileri öldürdüğü kadar ölü olamayacağını söylemişlerdi.”
7 Ocak’tan bu yana Ermenistan Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı birlik Kazakistan topraklarında faaliyet gösteriyor. Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) Genel Sekreteri Stanislav Zas’ın önceki gün söylediği gibi, bu ordu birimlerinin silah kullanma hakkı var.
Bu, Ermeni ordusunun Orta Asya’da ilk operasyonu değil. Yüz yıldan biraz daha uzun bir süre önce, milliyetçi parti «Taşnaksutyun» tarafından kurulan Kızıl Ordu’nun Ermeni birlikleri, günümüz Özbekistan ve Kırgızistan topraklarında Sovyet gücünün ana dayanağıydı. Belgeli kanıtlardan ve modern araştırmalardan anlaşılacağı üzere, bu askeri oluşumlar yerli halka yönelik katliamlar, tecavüzler ve soygunlar gerçekleştirdi. Başlıca kurbanları Sartlar yani özellikle Fergana bölgesindeki Özbeklerdi. Yalnızca Hokand’ta, 1918 Şubat’ında, çoğunlukla Ermeni militanların elinde en az 3.000 Müslüman öldürüldü.
İtalyan tarihçi Buttino’nun 2007 yılında Rusça yayınlanan «Tersine devrim» adlı çalışmasında, «Ermeniler, Fergana’nın tüm Müslüman nüfusunu öldürse bile, Türkiye’deki Müslümanların Ermenileri öldürdüğü kadar ölü olmayacağını söyleyerek, zulümlerini haklı çıkardılar» diyor… Ermenilerin uyguladığı baskıların son derece acımasız olduğunu da ekliyor.
Nisan 1919’da Türk komünistleri «Fergana’da işlenen mezalimlere» vurgu yaptılar. Sovyet Kırgızistan hükümeti tarafından yayınlanan tarihi bir broşürde, bölgedeki Müslümanların «bugüne kadar görülmemiş kötü tacize uğradıkları» belirtildi.
Türkistan komünistlerinin lideri Turar Rıskulov, Eylül 1919’da «Taşnaklar, Müslüman nüfusu görülmemiş tacizlere maruz bırakarak kabus gibi işlerini yapıyorlar…» diye şikayet etti.
Örnek, Kırgızistan’ın mevcut Celal-Abad bölgesinde Ermeni ordusunun Suzak’a saldırısıdır. «Suzak kuşatıldı ve üzerine ateş açıldı. Nüfus evlerini bırakıp nehir yatağına sığındı, burada makineli tüfek ateşi altında tamamen yok edildi, ardından bir ay boyunca cesetleri köpekler tarafından parçalandı» diyor. «Taşnakların Fergana’da yaptıkları» belgesi 1925 yılında Taşkent’te yayınlanan «İhtilal ve Yerli Halk Türkistan» koleksiyonunda yer almaktadır. Aynı belgeye göre yakındaki Hokand-Kışlak Taşnaklar tarafından yakılarak yerle bir edilmiştir.
Bundan önce, Ermeni ordusu eski Andican kentinde bir hafta boyunca «soygun, cinayet ve tecavüz eşliğinde» bir «arama» yaptı.
1918-1919 yıllarında Sovyet rejiminin zayıflığından yararlanan Ermeni milliyetçileri, Orta Asya’daki konumlarını güçlendirmek için Sovyet rejimiyle ittifaka girdiler. Taşnaklar Bolşeviklerin himayesini başta Özbekler olmak üzere Türkleri kitle imha ve yağma amacıyla kullandılar. «Taşnaksutyun için, Sovyet rejimine destek, öncelikle Müslüman karşıtı duygular tarafından belirlendi…«, – 2012 için Rus bilimsel oryantalist dergisi «Iran-Nam» da not edildi.
Bolşeviklerle ittifakın kırılganlığını fark eden Orta Asya’daki Ermeni liderler, alternatif patronlar aradılar. Haziran 1918’de Aşkabat Ermeni Komitesi’nin elçisi İran’a geldi. Orada “silah ve para destek talebiyle İngilizlere döndü.” Bu talep, “Türk birliklerin Hazar Denizi bölgesine ilerlemesi” (modern Türkmenistan) tehdidiyle doğrulandı.
Yüz yıl önce Ermeniler, Türkiye’ye yönelttikleri suçlamalarla Orta Asya Türklerine karşı yaptıkları vahşeti haklı çıkardılar ve potansiyel patronlara çağrıda bulundular. Şimdi bazı Ermeni ve Rus analistler, kargaşanın iddiaya göre Kazakistan’daki huzursuzluktan kaynaklandığını iddia ediyorlar. Böylece, Ermeni askeri oluşumlarının Orta Asya’ya «dönüşünü» kanıtlıyorlar.
